BURN – out

Twee weken geleden zat ik naar een aflevering van Linda’s zomerweek te kijken. In deze aflevering zaten Johan Derksen en Sophie Hilbrand bij Linda op de bank. Het is welbekend dat Sophie Hilbrand een burn-out heeft gehad. Zij heeft hier ook een prachtig programma over gemaakt; ‘Sophie in de mentale kreukels’. Tijdens deze aflevering van Linda’s zomerweek vroeg Linda haar ook naar die periode uit haar leven. Sophie was hier heel openhartig over. Later vroeg Linda aan Sophie of ze een antwoord had op de vraag, waarom de ene persoon wel burn-out raakt en de ander niet? Hier had Sophie niet direct antwoord op.

Wat maakt het nu dat de ene persoon wel burn-out kan raken en de ander niet?

Bijna iedereen kent de term burn-out wel, maar wat het precies inhoud weet nog niet iedereen. Er zijn namelijk nog altijd mensen die beweren dat iemand die burn-out is geraakt zichzelf aanstelt of dat je na een paar weken rust weer gewoon je dagelijkse ritme kunt oppakken. Iemand die burn-out is geraakt is zoals de letterlijke vertaling van het woord; helemaal opgebrand. Dit zowel geestelijk als lichamelijk. Iemand is zo uitgeput dat hij niet meer kan functioneren en totaal geen energie meer heeft. Bij een burn-out heeft iemand ook zijn reserve energie opgemaakt. Het kost daarom ook heel veel tijd om die energie weer op te bouwen. En mensen met een burn-out heb vaak ook het gevoel gefaald te hebben, dus naast lichamelijke uitputting hebben ze geestelijk ook nog een hoop te verwerken.

Overspannen zijn en een burn-out hebben is niet hetzelfde. Overspannen raken kun je ook zien als een voorloper van een burn-out. Blijf je over je grenzen heen gaan, dan kun je burn-out raken. Bij overspannenheid zie je dat je in een kortere periode steeds over je eigen grenzen bent heen gegaan of in een kortere periode aan teveel stress bent bloot gesteld. Bij een burn-out praten wij vaak over jaren.

Maar wat maakt het nu dat de ene persoon wel gevoeliger is voor een burn-out en de andere niet? Sophie zei al zo mooi in Linda’s zomerweek dat Obama het bijvoorbeeld super druk had, maar niet burn-out is geraakt. Wat maakt het dan dat Obama het niet is geworden en Sophie wel? Kunnen we dan zeggen dat het met de werkdruk niks te maken heeft? Zit het meer in iemand zijn persoonlijkheid?

De werkdruk is niet de oorzaak, maar de manier waarop mensen hiermee omgaan. Vooral hoe mensen op allerlei vlakken (dus niet alleen werk gerelateerd) met stress omgaan. De (gevoelige) mens die moeilijk nee kan zeggen, perfectionist is, een negatief zelfbeeld heeft, een groot verantwoordelijkheidsgevoel heeft en een pleaser is heeft sneller kans om burn-out te raken. Nu wil het niet zeggen dat je met deze eigenschappen burn-out raakt. Je ziet alleen wel bij de meeste mensen die burn-out zijn geraakt, dat ze veel overeenkomende eigenschappen zoals hierboven staat beschreven  gemeen hadden. De grootste oorzaak waarom de een wel burn-out raakt en de ander niet, komt door negatieve gedachten.  Bovengenoemde eigenschappen hebben namelijk allemaal één ding met elkaar gemeen; het zijn negatieve gedachten/overtuigingen (een overtuiging is de manier waarop je naar de wereld en jezelf kijkt). Dit lijkt een te simpel antwoord, dat snap ik. Daarom wil ik graag deze theorie onderbouwen.

Iedereen creëert zelf zijn of haar gedachten. De een creëert meer positieve gedachten en de ander meer negatieve. Gedachten hebben een groot effect op hoe wij ons gedragen, voelen en handelen. Negatieve gedachten maken ons onrustig, kosten ons veel energie en putten ons uit. Negatieve gedachten hebben ook een negatief effect op onze gezondheid en uiterlijk. Daarnaast creëren negatieve gedachten ook een negatief zelfbeeld. Positieve gedachten, brengen ons meer rust, geven ons energie, zijn gezonder en zorgen voor een positief zelfbeeld.

80 procent van je negatieve gedachten komen door je overtuigingen. De manier waarop je naar jezelf en de wereld kijkt wordt gevormd door gedachten en die worden overtuigingen. Je kunt bijvoorbeeld de overtuiging hebben dat je te dik bent, ook al zien anderen dit helemaal niet zo. Jouw gedachten over jouw lijf worden dan negatief.
Daarnaast hebben we allemaal een innerlijke criticus in ons. De naam verraadt het al; criticus – kritiek. Jullie zullen allemaal de innerlijke criticus wel herkennen. Dat stemmetje dat zegt; ‘Zou je dat wel doen of als je niet hard genoeg je best doet, waardeert niemand je‘. Onze innerlijke criticus wil ons eigenlijk heel graag beschermen, maar door altijd ons negatief te benaderen zorgt dit voor een ander effect. Het zorgt dat je gaat twijfelen aan jezelf en als je maar blijft luisteren naar de criticus dan zorgt het voor een negatief zelfbeeld. Naar kinderen benoem ik het als een engeltje aan de ene kant en het duiveltje aan de andere kant. Het engeltje dat zegt kom op; ‘je kunt het’. En het duiveltje dat zegt; ‘nee dat kan jij echt niet, geef nu maar gewoon op’. De vraag is naar welke stem luister jij? Die van het engeltje of duiveltje? Laat jij het toe dat jouw innerlijke criticus het voor het zeggen heeft?

Als je inderdaad jouw innerlijke criticus de baas laat zijn over jouw gedachten dan zullen deze voornamelijk negatief zijn. En zoals ik al eerder beschreef putten negatieve gedachten ons uit. Als jouw innerlijke criticus zegt dat jij niet goed genoeg bent en harder moet presteren dan ga je continue het uiterste van jezelf vragen. Dit maakt dat je dan steeds over je eigen grenzen heen gaat en stress hebt. Doe je dit jaren dan zou je wel eens burn-out kunnen raken. Het zit hem zeker ook in het accepteren van jezelf. Dit komt ook weer voort uit gedachten. Negatieve gedachten creëren een negatief zelfbeeld. Als jij jezelf accepteert dan ga je niet over je eigen grenzen. Je accepteert dat je hebt gedaan wat binnen je vermogen ligt. Dit wil niet zeggen dat mensen die zichzelf accepteren niet hard werken. Ze bewaken alleen hun eigen grenzen en gaan daar niet steeds overheen. Ze hoeven anderen niet te pleasen om geliefd te worden of gezien te worden, ze accepteren zichzelf. De overtuiging; ik ben niet goed genoeg, ik accepteer mijzelf niet, ik ben minder dan anderen en ik kan niks goed doen komen allemaal door het thema; bestaansrecht. Door deze overtuigingen zeg je eigenlijk dat je het niet waard bent dat je bestaat. Je hebt vaak ook de angst om alleen over te blijven. Door extra hard te werken, altijd klaar te staan voor anderen, het altijd goed willen doen, geen nee durven te zeggen en alles maar perfect te willen doen hoop je de bevestiging van anderen te krijgen. Je hebt die bevestiging ook nodig, want die krijg je niet doordat je zelf negatieve overtuigen/gedachten hebt.

Kortom gedachten hebben een zeer grote invloed op hoe wij in het leven staan en hoe wij ons gedragen. Als je gedachten creëert en vooral de overtuigingen, dat jij jezelf accepteert en goed genoeg vindt, zal je niet snel meer over je eigen grens gaan. Je wordt niet egoïstisch, maar bewaakt je eigen grenzen. Ze zeggen ook niet voor niks zo mooi; ‘wie goed voor zichzelf zorgt, zal het beste van zichzelf kunnen geven’.

Hoe creëer je nu positieve overtuigingen? Hoe verander jij je negatieve overtuigingen? Hoe voorkom je een burn-out?
– Creëer zoveel mogelijk positieve gedachten:
Ben allereerst is bewust van je gedachten. Zijn deze voornamelijk positief of negatief? Zorg dat je een negatieve gedachte herkent, dan kun je hem ombuigen naar een positieve gedachte. Jij bent altijd de baas over je eigen gedachten. Kijk naar je kwaliteiten i.p.v. je gebreken. Muziek (waar je vrolijk van wordt), warmte (douche, bad, kop thee, ect), yoga, mindfulness en gezonde voeding kunnen je ook helpen bij het creëren van positieve gedachten.
– Zorg dat je hormonen in balans blijven:
Je ziet bij vrouwen dat hun hormonen door stress (overspannen/burn-out) uit balans zijn geraakt. Belangrijk is dat je zorgt voor voldoende slaap, genoeg water drinkt, veel groentes eet, zo min mogelijk bewerkte producten eet en zorgt voor voldoende beweging. Kijk voor meer tips op internet (hormonen in balans brengen) of bezoek een hormoontrainer.
– Afkomen van je negatieve overtuigingen? Weer lekker in je vel zitten? Grenzen kunnen stellen? Voor jezelf leren opkomen? Praktijk Groei tot Bloei kan je hierbij helpen. Dit doormiddel van EMDR. Klik op dit artikel voor meer informatie of neem contact op.